رایانه شخصی
رایانه شخصی
رایانه شخصی (Personal Computer) (بهصورت مخفف PC) رایانهای همهکاره است که از نظر اندازه، قابلیتها و قیمت بهگونهای ساخته شده که برای استفاده شخصی مناسب است و قرار است که توسط کاربر نهایی استفاده شود. این نوع رایانهها با مدلهای پردازش دستهای و اشتراک زمانی که برای کار عدهای فراوان و تولید رایانههای بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار میگیرند، متفاوت است.
برنامههایی که برروی بیشتر رایانهها نصب میشوند شامل واژهپرداز، صفحه گسترده، پایگاه دادهها، مرورگر وب، کلاینت ایمیل، بازی کامپیوتری و دهها برنامهٔ دیگر که برای استفادههای خاص مورد استفاده قرار میگیرد. رایانههای شخصی امروزی معمولاً به اینترنت متصل هستند که به آنها اجازه دسترسی به وب جهانگستر و منابع موجود در آن را میدهد. این رایانهها همچنین میتوانند از طریق سیم یا بیسیم به شبکههای محلی متصل شوند. رایانههای شخصی خود شامل رایانه رومیزی، لپتاپ، نتبوک و تبلت میشوند.
صاحبان رایانههای شخصی اولیه معمولاً مجبور بودند نرمافزارهای مورد نیازشان را تولید کنند. رایانههای آنها در ابتدا حتی سیستمعامل هم نداشت. این رایانهها نیاز به راهاندازهای دستی داشتند که برنامههای نوشتهشده را از روی ذخیرهسازهای خارجی (مانند دیسکتها) بارگذاری کنند. بعد از مدتی راهاندازی از روی حافظههای فقطخواندنی بهصورت گستردهای رایج شد. کاربران امروزی رایانههای شخصی به طیف وسیعی از نرمافزارهای تجاری، رایگانافزار و نرمافزارهای متنباز که بهصورت آماده برای اجرا و آماده برای ترجمه موجود هستند، دسترسی دارند. نرمافزارهای رایانههای شخصی مانند بازیهای ویدئویی معمولاً توسط شرکتهای تولیدکننده سختافزار و سیستمهای عامل تولید میشوند و نرمافزارهای تلفنها و سیستمهای همراه توسط یک فروشگاه آنلاین تأیید و پخش میشوند.
از اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی، سیستمعاملهای شرکت مایکروسافت (در ابتدا ام اس داس و بعدها ویندوز) بههمراه سختافزار شرکت اینتل تقریباً تمام بازار رایانههای شخصی را در دست داشتند. رقبای مشهور دیگر سیستمعامل ویندوز شامل سیستمعامل مک اواس شرکت اپل و سیستمعاملهای متنباز و آزاد شبه یونیکس مانند لینوکس و بیاسدی هستند. شرکت ایامدی نیز اصلیترین رقیب پردازندههای مرکزی اینتل را تولید میکند. به دلیل حضور فراگیر سیستمعامل مایکروسافت در کنار این سختافزارها به عنوان سکو، اصطلاح «PC» یا «رایانه شخصی» معمولاً به سیستمهای سازگار با معماری X86 که سیستمعامل ویندوز برروی آنها نصب شده است، گفته میشود. در مقابل، سیستمهای شرکت اپل مکینتاش نامیده میشوند.
انواع ثابت
- ایستگاه کاری، نوشتار اصلی: ایستگاه کاری
ایستگاه کاری اسپارکاستیشن محصول شرکت سان در دهه ۱۹۹۰ دارای پردازنده مرکزی ۲۵ مگاهرتزی ریسک. یک ایستگاه کاری یک رایانه بهروز است که برای استفادههای تکنیکی، ریاضیاتی یا علمی طراحی شده است. این رایانهها که در ابتدا برای سرویسدهی همزمان به تنها یک کاربر ایجاد شده بودند، امروزه معمولاً به شبکههای محلی متصل هستند و سیستمعاملهای چندکاربره بر روی آنها نصب میشود. این ایستگاهها وظایفی مانند طراحی به کمک رایانه، پیشنویس و مدلسازی، محاسبات سنگین علمی و ریاضیات مهندسی، پردازش تصویر، مدلسازی معماری و گرافیک رایانه برای ساخت انیمه و جلوههای ویژه را برعهده دارند.
قبل از گسترش استفاده از PC ها، رایانهای که بر روی میز تحریر جا میشد، بسیار کوچک بهنظر میآمد. اما امروزه این عبارت به نوع خاصی از جعبههای رایانه اشاره دارد. رایانههای رومیزی در انواع مختلف از جعبههای بزرگ و ایستاده گرفته تا نسخههای کوچکی که در پشت نمایشگرهای LCD جا میشوند، عرضه میشوند. در این مفهوم کلمه «رومیزی» به جعبه افقی گفته میشود که معمولاً نمایشگری برروی آن قرار گرفته و برروی میز قرار داده میشود. بیشتر رایانههای رومیزی امروزی دارای صفحهکلید و نمایشگر جداگانهای هستند.
- رایانهٔ بازی
رایانهٔ بازی، یک رایانه رومیزی استاندارد با تجهیزات قدرتمند و کارایی بالاست. از جمله ویژگیهای این رایانهها میتوان به کارت گرافیک و پردازنده مرکزی قدرتمند و حافظه فراوان و سریع اشاره کرد. این سختافزارها برای پاسخگویی به نیازهای بازیهای رایانهای که به آنها “بازیهای PC” نیز گفته میشود، ضروری است. تعدادی از شرکتها مانند ایلینور، رایانههای بازیِ آماده و شرکتهای ریزر و لاجیتک نیز موشوارهها، صفحهکلیدها و قطعات جانبی مخصوص بازیکُنها را منتشر میکنند.
- رایانهٔ یکقسمتی
رایانههای یکقسمتی (به انگلیسی: all-in-one PCs) زیرمجموعهای از رایانههای رومیزی هستند که جعبه رایانه با نمایشگر را در یک بستهبندی قرار میدهند. در این نوع رایانهها، نمایشگرها معمولاً صفحه لمسی بوده و موشواره و صفحهکلید جداگانه نیز در کنار آنها موجود است. قطعات داخلی این نوع رایانهها معمولاً در پشت نمایشگر قرار گرفته و مانند لپتاپ ساخته میشوند.
- نتتاپ، نوشتار اصلی: نتتاپ
نتتاپ نوعی از رایانههای رومیزی است که در فوریه سال ۲۰۰۸ میلادی توسط شرکت اینتل معرفی شدند. این نوع رایانهها با قیمت کم و قابلیت تاشو شناخته میشوند. گونهای مشابه از لپتاپها نیز با عنوان نتبوک تولید شدهاند. خط تولید این نوع رایانهها با معرفی پردازندههای اینتل اتم همراه شد که به آنها کمک میکرد تا برق کمتری مصرف کنند و فضای کمتری اشغال نمایند.
- سینمای خانگی رایانهای، نوشتار اصلی: سینمای خانگی رایانهای
یک سینمای خانگی رایانهای (HTPC) دستگاهی است که از ادغام قابلیتهای یک رایانه شخصی با یک دستگاه ضبط تصویر دیجیتال بهوجود آمده است. این دستگاه به یک تلویزیون یا یک نمایشگر بزرگ متصل میشود و معمولاً بهعنوان پخشکننده عکس، موسیقی، فیلم یا گیرنده تلویزیون و ضبطکننده مورد استفاده قرار میگیرد. به این سیستمهای رایانهای سیستم رسانهای (Media System) یا سرور رسانه (Media Server) نیز گفته میشود. هدف این سیستمها عموماً بهرهگیری از همه یا تعداد زیادی از امکانات سینماهای خانگی در یک دستگاه است. این دستگاهها را میتوان بهصورت از پیش تنظیمشده، با سختافزارهای دلخواه و نرمافزارهای مطلوب که نیازهای تلویزیونی شما را در کنار یک رایانه رفع میکنند، خریداری کرد. امروزه، این سیستمها قابلیت اتصال به سرویسهایی که به درخواست شما فیلم یا مجموعه تلویزیونی پخش میکنند را نیز دارند.
انواع قابل حمل
- لپتاپ، نوشتار اصلی: لپتاپ
یک رایانه لپتاپ یا بهصورت کوتاه شده یک لپتاپ، که به آن نوتبوک نیز گفته میشود، یک رایانهٔ شخصی کوچک است که با هدف راحتی در جابهجایی طراحی شده است. معمولاً تمامی درگاهها و قطعات مورد نیاز لپتاپها مانند یواسبی (در گذشته درگاه موازی و سریال)، کارتهای گرافیک، کانالهای صوتی و … در درون یک بسته قرار میگیرند. این نوع رایانهها دارای باتریهای پرظرفیتی هستند که میتوانند تا مدتی برق دستگاه را تأمین کنند؛ این امر در قابلیت جابهجایی لپتاپها تأثیر بهسزایی دارد. هنگامی که باتری لپتاپ خالی میشود، نیاز است تا از طریق کابل برق مجدداً شارژ شود. برای دستیابی به وزن، حجم و مصرف برق کمتر این نوع رایانههای معمولاً حافظه تصادفی خود را در بین پردازنده مرکزی و پردازنده گرافیکی به اشتراک میگذارند. این امر به که کاهش کارایی آنها به نسبت رایانههای رومیزی منجر میشود و به همین دلیل عموماً استفاده از رایانههای رومیزی معمولی برای انجام بازیهای رایانهای ترجیح داده میشود.
یکی از مشکلات اصلی لپتاپها عدم امکان یا امکان محدود برای ترفیع و بهبود سیستم نسبت به نسخهٔ اولیه است. این امر از اندازه و تنظیمات قطعات این دستگاهها نشأت میگیرد. ترفیع قطعات داخلی یا مورد تأیید شرکت سازنده نیستند، که در صورت بیاحتیاطی یا دانش ناکافی به لپتاپ ضربه وارد میکند یا غیرممکن است. ترفیع برخی از قطعات داخلی مانند حافظه اصلی و دیسک سخت معمولاً به راحتی انجام میشوند در حالی که ترفیع نمایشگر و صفحهکلید معمولاً غیرقابل ترفیع هستند. لپتاپها مانند رایانههای رومیزی میتوانند از طریق درگاه یواسبی به قطعات خارجی بسیاری مانند صفحهکلید، موشواره، دوربین و … متصل شوند.
- جایگزین رومیزی
یک رایانه جایگزین رایانه رومیزی (Desktop Replacement Computer) رایانهایست که تمامی قابلیتهای یک رایانه رومیزی داراست اما بهصورت قابل حمل عرضه میشود. این نوع رایانههای عموماً لپتاپهای بزرگتر و سنگینتری هستند. از آنجایی که اندازه این نوع رایانهها افزایش یافته است، قطعات پرقدرتتر و نمایشگرهای بزرگتری در ساخت آنها بهکار میرود و باتری آنها نیز قدرت باتریهای لپتاپ را نداشته و معمولاً ضعیفتر هستند. در مواردی نیز باتری ندارند. بعضی از این رایانهها برای بالا بردن بهرهوری باتری، از قطعات محدودی از رایانههای رومیزی استفاده میکنند. رایانههای جایگزین رایانه رومیزی با عنوان دسکنوت ( Desknote) نیز شناخته میشوند که از کلمات دسکتاپ (به معنی رومیزی) و نوتبوک (معادل لپتاپ) ساخته شده است.
انواع نتبوک
نِتبوکها (Netbook) که با نامهای لپتاپهای کوچک یا زیرلپتاپ نیز شناخته میشوند، زیرمجموعهای از لپتاپها هستند که بهعنوان لپتاپهای کوچکتر، سبکتر و ارزانتر برای کاربردهای عمومی و دسترسی به برنامههای کاربردی وب عمل میکنند. نتبوکها معمولاً در دستهبندی «دستگاههای همراه» قرار میگیرند. والتر موسبرگ این نوع رایانهها را «یک دسته تقریباً جدید از لپتاپهای کوچک، سبک، حداقلی و ارزان» نامید.
در ابتدا ویژگی اصلی متمایزکننده این گونه رایانهها عدم وجود دیسکگردان نوری بود که نیاز به یک دیسکخوان خارجی را ایجاد میکرد. کمکم با گذشت زمان و افزایش ظرفیت حافظههای فلش و جایگزین شدن این نوع حافظهها بهجای دیسکهای نوری، از اهمیت این موضوع کاسته شد.
در زمان آغاز تولید در اواخر سال ۲۰۰۷ میلادی (که لپتاپهای کوچک برای وزن و هزینه کم بهینه میشدند) نتبوکها شروع به حذف برخی از قابلیتهای اصلی لپتاپها (مانند دیسکگردان نوری)، قرار دادن نمایشگرها و صفحهکلیدهای کوچکتر کردند و رایانههایی با قابلیتها و کارایی کمتری ارائه دادند. در طول زمان تکامل نتبوکها، نمایشگرهای آنها از اندازه کمتر از ۵ اینچ تا بیش از ۱۳ اینچ با وزنی در حدود یک کیلوگرم در حال تغییر بود. قیمت این گونه رایانههای معمولاً بسیار کمتر لپتاپها بود[ تا جایی که در اواسط سال ۲۰۰۹ میلادی نتبوکها در ازای قرارداد اینترنت موبایل، بهصورت رایگان در اختیار کاربران قرار میگرفتند.
در همین دوره کوتاه ظهور، نتبوکها در اندازه و قابلیتها پیشرفت کردند و بهصورت لپتاپهای کوچکتر و سبکتر درآمدند. در اواسط سال ۲۰۰۹ میلادی CNET اعلام کرد که «ویژگیها بهقدری شبیه هم است که میانگین خریداران با این سؤال که چرا این بهتر از آن است گیج میشوند» و اشاره کرد که «تنها نتیجهگیری این است که دیگر تفاوت فاحشی بین لپتاپ و نتبوک وجود ندارد».
انواع تبلت
تبلت نوعی از رایانههای شخصی قابلِ حمل است که روش استفاده از وسایل ورودی سنتی (مانند موشواره و صفحهکلید) را با نمایشگر صفحه لمسی جایگزین کرده است. بعضی از تبلتها ممکن است که طراحی ترکیبی داشته باشند، بهگونهای که دارای صفحهکلید جداشدنی هستند یا برروی صفحهکلید قرار گرفته و تا میشوند.
- منبع: سایت ویکی پدیا